TWÓJ KOKPIT
0

Alec Guinness :: Świat Filmu

Alec Guinness, Obi-Wan "Ben" Kenobi

Biografia:

Urodził się 2 kwietnia 1914 w Londynie jako Alec Guinness de Cuffe, choć na jego akcie urodzenia nie wypełniono nazwiska ojca. Jego matka Agnes Cuffe nigdy nie zdradziła kim on miał być i prawdopodobnie aktor nie był tego świadom do ostatnich chwil swego życia. Według pogłosek był to ponoć szanowany biznesmen, którego sam Guinness nawet spotkał w swoim życiu, acz pewności nie ma. Jego matka później wyszła za maż, za weterana wojny Angielsko-Irlandzkiej, który cierpiał na traumę i prawdopodobnie inne choroby psychiczne. Od najmłodszych lat pasjonował go teatr, na który wydawał wszystkie pieniądze, by móc studiować, pracował w firmie zajmującej się reklamą. Uczył się w Fay Compton Studio na wydziale Sztuk Dramatycznych. Swoje pierwsze teatralne kroki stawiał już w 1934, kiedy to debiutował, a od roku 1936 związał się z teatralną trupą Old Vic, z którą po raz pierwszy zagrał w inscenizacji „Hamleta” wg Johna Gieldguda w Albery Theatre. W tym okresie zawiązał wiele późniejszych wielkich przyjaźni. Od 1937 związał się na stałe ze sztukami Szekspira, natomiast kolejna wersja „Hamleta” w 1938 przyniosła mu uznanie po obu stronach oceanu. W 1939 zaadaptował „Wielkie nadzieje” Charlesa Dickensa, która została dobrze przyjęta. Sam Alec zagrał tam rolę Herberta Pocketa, nie wiedział, że jednym z widzów na spektaklu był David Lean, młody brytyjski montażysta filmowy, którego oczarowała gra Guinnessa. To właśnie on później (w 1946) poprosił Aleca, by powtórzył swą rolę. W 1938 ożenił się z artystką piszącą dramaty i aktorką żydowskiego pochodzenia Merulą Salaman, z którą związany był do końca swoich dni. W 1940 urodził im się syn Matthew, który później został także aktorem. W 1941 wcielono do go Królewskiej Marynarki, gdzie wpierw zaczynał jako marynarza, a potem doceniono jego talenty i został dowódcą. Był to okres w którym rozważał czy nie zostać księdzem anglikańskim. Jego okręt, którym dowodził, brał udział w inwazji na Sycylię i Elbę, a także dowoził pomoc dla partyzantów walczących w Jugosławii. Znalazł też czas by pracować w teatrze wojskowym. Po wojnie powrócił do grupy Old Vic, pracując jednocześnie nad filmem „Wielkie Nadzieje”. Związał się także z Earling Comedies, firmą która produkowała przede wszystkim telewizyjne i kinowe komedie. Jednym z najbardziej pamiętnych filmów z tego okresu jest „Szlachectwo zobowiązuje”, w którym to Alec zagrał aż osiem różnych postaci z jednej szlachetnej rodziny. Z innych filmów z tego okresu warto wymienić „Jak zabić starszą panią”. W 1952 po raz pierwszy zagrał w roli poważnej, nie komediowej w filmie „The Card”. W roku 1953 przebywał na tournee teatralnym w Kanadzie. W 1954 podczas zdjęć do filmu „Ojciec Brown” nawrócili się z żoną na katolicyzm, któremu pozostali wierni do ostatnich dni (ich syn uczynił to nawet wcześniej). W jego karierze pomógł mu też bardzo przyjaciel David Lean, który osadził go nie tylko w „Wielkich Nadziejach”, ale też w „Oliverze Twiście”, czy „Moście na rzecze Kwai”, który przyniósł mu Oskara za najlepszą rolę męską. Potem poszło mu już tylko łatwiej, zagrał między innymi w „Lawrence’ie z Arabii”, „Doktorze Żywago”, „Drodze do Inidii”, „Upadku Cesarstwa Rzymskiego”, „Opowieści Wigilijnej” czy „Hitler: Ostatnie dni III Rzeszy”. Grywał postacie historyczne jak Adolfa Hitlera, ale też króla Karola I w „Cromwellu” czy papieża Inocentego III w „Bracie Słońcu, siostrze księżycu” (biografia świętego Franciszka z Asyżu). W latach 70. pracował także dla telewizji, brał udział w serialu na podstawie książek Johna le Carre’a.

Ale pomimo wszystkich jego osiągnięć, rolą jego życia, a także przekleństwem zostały „Gwiezdne Wojny” i Obi-Wan Kenobi. Przez lata trudno było go kojarzyć jednoznacznie z jakąkolwiek rolą, co zresztą sobie bardzo cenił, wszystko zmieniły Gwiezdne Wojny. Ale jako jeden z nielicznych aktorów od razu zdawał sobie sprawę z potencjału tego filmu i domagał się zagwarantowania mu udziału w zyskach, na co studio się zgodziło. Dzięki temu miał zapewnione dostatnie życie do końca swoich dni. Drugim kluczowym warunkiem było to, by nie musiał brać udziału w promocji filmu, również i na to przystano. Trudno oceniać jego nastawienie do sagi, podczas kręcenia, wiadomo, że później, zwłaszcza gdy zdał sobie sprawę, że jako Ben Kenobi został na stałe zaszufladkowany, bardzo krytycznie odnosił się do obrazu, twierdząc, że właściwie tylko gaża (150 tys. USD) i 2 % udziału w zyskach go tam zadawalała, a przeszkadzało mu wszystko, młodzi i niedoświadczeni aktorzy, słaby scenariusz, ciągłe zmiany, zwłaszcza w dialogach. Jednak z relacji innych osób, na planie był kompletnie inny, choć nie ukrywał, że czuł się dość staro przy młodej obsadzie i tym kosmicznym, technicznym monstrum, to jednak zawsze służył radą i pomocą młodszym aktorom jak Mark Hamill, Carrie Fisher czy Harrison Ford, ale także i podnosił na duchu samego reżysera. Harrisonowi Fordowi pomagał nawet załatwić apartament podczas zdjęć w Londynie, kiedy to się okazało, że ktoś z produkcji o Fordzie kompletnie zapomniał. Podobała mu się w szczególności sprawa tak zwanego używanego wszechświata i to właśnie on uznał, że trzeba patrzyć na szczegóły. Kręcąc sceny na pustyni, zrzucił swą szatę Jedi i wdeptał ją w piasek, żeby wyglądała na używaną od wielu lat. Według jeden z pogłosek, to on stał za tym, by Obi-Wan zginął w pierwszym filmie, by sam aktor nie musiał brać udziału w kolejnych. Inne plotki mówią, że właśnie fakt, że ginie tak szybko, nie podobał mu się. Mówi o tym Lucas w komentarzach DVD. Mówi się, że sama pogłoska, o tym, że to on domagał się śmierci Obi-Wana była plotką, którą sam roznosił, po to by podkreślić jak bardzo nie lubił gry w Gwiezdnych Wojnach. I choć wszyscy doceniali jego wkład w Gwiezdne Wojny, jego do ostatnich dni męczyło widmo Obi-Wana, bardzo nie lubił gdy fani kojarzyli jego osobę z Benem Kenobim. Po Gwiezdnych Wojnach przeszedł właściwie na emeryturę, zazwyczaj pojawiając się w filmach epizodycznie. Oczywiście powtórzył swe role w „Imperium kontratakuje” i „Powrocie Jedi”, jako duch. W między czasie zaczęły się też jego problemy zdrowotne, w tym z oczyma. Ostatni raz na ekranie pojawił się w filmie telewizyjnym „Dzień Eskimosa” z 1996, potem przeszedł już na ostateczną emeryturę.

Zmarł 5 sierpnia 2000 w wieku 86 lat na raka wątroby w Midhurst w Zachodnim Sussex. Wcześniej zdiagnozowano mu także raka prostaty. Jego żona zmarła dwa miesiące później, byli ze sobą 62 lata. Znienawidzoną przez siebie rolę Bena Kenobiego przypieczętowała nagroda honorowa za życiowe osiągnięcia, którą przyznano mu w 1980. W 1955 został nagrodzony przez królową Orderem zasłużonych dla Imperium, a w 1959 dostał tytuł Lordowski. Ma też własną gwiazdę w Hollywood. Próbował swoich sił w pisaniu scenariuszy, ale napisał też trzytomową autobiografię. Po jego śmierci, jego przyjaciel Pries Paul Read napisał tak zwaną autoryzowaną biografię.

Nagrody i Nominacje:

1989: Mała Dorrit (nominacja) Oscar najlepszy aktor drugoplanowy Akademia Filmowa
1989: Mała Dorrit (nominacja) Złoty Glob najlepszy aktor drugoplanowy
1988: Nagroda honorowa Złoty Niedźwiedź Berlinale
1986: Monsignore Kichote (nominacja) BAFTA najlepszy aktor
1983: Ludzie Smiley'a BAFTA najlepszy aktor
1983: Ludzie Smiley'a BAFTA najlepszy aktor BAFTA
1980: Oscar - nagroda honorowa Akademii Filmowej
1980: Druciarz, krawiec, żołnierz, szpieg BAFTA najlepszy aktor
1978: Gwiezdne wojny: Nowa nadzieja (nominacja) Oscar najlepszy aktor drugoplanowy
1978: Gwiezdne wojny: Nowa nadzieja Saturn najlepszy aktor drugoplanowy
1978: Gwiezdne wojny: Nowa nadzieja (nominacja) Złoty Glob najlepszy aktor drugoplanowy
1960: Koński pysk (nominacja) BAFTA najlepszy scenariusz
1959: Koński pysk (nominacja) Oscar najlepszy scenariusz - adaptacja Akademia Filmowa
1958: Most na rzece Kwai Nagroda Główna Oscar najlepszy aktor Akademia Filmowa
1958: Most na rzece Kwai Złoty Glob najlepszy aktor w dramacie
1958: Most na rzece Kwai Nagroda Główna BAFTA najlepszy aktor BAFTA
1953: Szajka z Lawendowego Wzgórza (nominacja) Oscar najlepszy aktor Akademia Filmowa

Filmografia:

1996: Dzień Eskimosa (Eskimo Day) jako James
1994: Niemy krzyk (Mute Witness) jako Reaper
1993: Foreign Field, A jako Amos
1992: Opowieści z Hollywood (Tales from Hollywood) jako Heinrich Mann
1991: Kafka jako The Chief Clerk
1988: Mała Dorrit (Little Dorrit) jako William Dorrit
1988: Garść prochu (Handful of Dust, A) jako Pan Todd
1985: Monsignore Kichote (Monsignore Quixote) jako ojciec Quixote
1984: Podróż do Indii (Passage to India, A) jako Profesor Godbole
1984: Edwin jako Fennimore Truscott
1983: Gwiezdne wojny: Powrót Jedi (Star Wars: Episode VI - Return of the Jedi) jako Ben (Obi-Wan) Kenobi
1983: Chory z miłości (Lovesick) jako Sigmund Freud
1982: Ludzie Smiley'a (Smiley's People) jako George Smiley
1980: Gwiezdne wojny: Imperium kontratakuje (Star Wars: Episode V - The Empire Strikes Back) jako Ben (Obi-wan) Kenobi
1980: Podnieść Titanica (Raise the Titanic) jako John Bigalow
1980: Mały lord Fauntleroy (Little Lord Fauntleroy) jako Earl of Dorincourt
1979: Druciarz, krawiec, żołnierz, szpieg (Tinker, Tailor, Soldier, Spy) jako George Smiley
1977: Making of 'Star Wars', The jako on sam
1977: Gwiezdne wojny: Nowa nadzieja (Star Wars) jako Jedi Knight Obi-Wan (Ben) Kenobi
1976: Zabity na śmierć (Murder by Death) jako Jamessir Bensonmum, lokaj
1974: Gift of Friendship, The
1973: Hitler: ostatnie dni III Rzeszy (Hitler: The Last Ten Days) jako Adolf Hitler
1972: Brat Słońce, siostra Księżyc (Fratello sole, sorella luna) jako Papież Innocenty III
1970: E.E. Cummings
1970: Cromwell jako Król Karol I
1970: Opowieść wigilijna (Scrooge) jako Duch Jacoba Marley'a
1969: Conversation at Night jako on sam
1969: Twelfth Night jako Malvolio
1967: Comedians in Africa, The jako on sam
1967: Haiti - wyspa przeklęta (Comedians, The) jako Major Jones
1966: Quiller Memorandum, The jako Pol
1966: Hotel Paradiso jako Benedict Boniface
1965: Pasternak jako On sam
1965: Doktor Żywago (Doctor Zhivago) jako Gen. Yevgraf Zhivago
1965: Sytuacja beznadziejna... ale niezbyt poważna (Situation Hopeless... But Not Serious) jako Wilhelm Frick
1964: Upadek Cesarstwa Rzymskiego (Fall of the Roman Empire, The) jako Marek Aureliusz
1962: Lawrence z Arabii (Lawrence of Arabia) jako Książe Feisal
1962: Nawiedzony okręt (H.M.S. Defiant) jako kapitan Crawford
1961: Majority of One, A jako Koichi Asano
1960: Tunes of Glory jako Jock Sinclair
1959: Scapegoat, The jako John Barratt
1959: Nasz człowiek w Hawanie (Our Man in Havana) jako Jim Wormold
1959: Wicked Scheme of Jebal Deeks, The
1958: Koński pysk (Horse's Mouth, The) jako Gulley Jimson
1957: Tańczące molo (Barnacle Bill) jako William Horatio
1957: Most na rzece Kwai (Bridge on the River Kwai, The) jako pułkownik Nicholson
1956: Łabędź (Swan, The) jako Albert
1955: To Paris with Love jako Edgar Fraser
1955: Baker's Dozen
1955: Prisoner, The jako Kardynał
1955: Rowlandson's England jako Narrator
1955: Jak zabić starszą panią (Ladykillers, The) jako Profesor Marcus
1954: Stratford Adventure, The jako on sam
1954: Ojciec Brown (Father Brown) jako Ojciec Brown
1953: Raj kapitana (Captain's Paradise, The) jako Henry St. James
1953: Square Mile, The jako Narrator
1953: Malta Story jako Peter Ross
1952: Card, The jako Edward Henry
1951: Człowiek w białym ubraniu (Man in the White Suit, The) jako Sidney Stratton
1951: Szajka z Lawendowego Wzgórza (Lavender Hill Mob, The) jako Henry Holland
1950: Mudlark, The jako Benjamin Disraeli
1950: Last Holiday jako George Bird
1949: Run for Your Money, A jako Whimple
1949: Szlachectwo zobowiązuje (Kind Hearts and Coronets) jako książę / bankier / pastor / generał / amirał / młody Ascoyne D'Ascoyne / młoda Agata D'Ascoyne
1948: Oliver Twist jako Fagin
1946: Wielkie nadzieje (Great Expectations) jako Herbert Pocket
1934: Evensong jako żołnierz z I W.Ś.


TAGI: Alec Guinness (1)
Loading..