Recenzja Nestora

---

"Ostatni Jedi" to bardzo kontrowersyjny element uniwersum Star Wars. Od samej premiery film ten podzielił fanów na zwaśnione obozy, które mogą zaakceptować Epizod VIII lub nie mogą dopuścić do siebie faktu, jak ta część Sagi wygląda. O wzajemnych zarzutach, sprzecznych odczuciach, agrumentach i kontrargumentach można by pisać w nieskończoność. I tak też pewnie będzie w naszym przypadku, bo fani Star Wars są grupą na tyle specyficzną, że nie odpuszczają i co najgorsze dla twórców SW: są pamiętliwi i nie wybaczają błędów. A przy tak kultowych produkcjach, jak jakikolwiek film Star Wars, ostrze krytyki jest najostrzejsze.

Książkowa adaptacja "Ostatniego Jedi" ma wyjątkowy dopisek: EDYCJA ROZSZERZONA. I jest to "clue" całej książki, bowiem poza standardowym streszczeniem filmu z dodatkami w postaci przemyśleń bohaterów, otrzymaliśmy pierwszą w historii pozycję rozwijającą film. Miejmy nadzieję, że będzie to już standardowa opcja w przyszłości, która pozwoli cieszyć się filmową historią, także podczas czytania. Nieco dziwnym zabiegiem jest umieszczenie na obwolucie książki zdjęć z filmu wraz z opisem fabuły... od początku aż do końca. Taki format ma chyba za zadanie przede wszystkim przypomnieć najważniejsze momenty filmu oraz je zwizualizować czytelnikowi, który mógł obejrzeć Epizod VIII jednokrotnie i to kilka miesięcy temu. W innym wypadku uważam takie postępowanie za absurdalne. Fanom z większym poziomem poznania tematu nie powinno to przeszkadzać.

Przy edycji rozszerzonej pojawia się zatem podstawowe pytanie: czy taka edycja wnosi coś nowego? Odpowiedź jest prosta: TAK wnosi! I to jest genialna wiadomość dla fanów, bowiem film nie jest w stanie ująć niektórych elementów historii nawet przy najlepszej grze aktorskiej. Już nie mówiąc o momentach rozwinięcia świata przez podanie skomplikowanych informacji choćby na temat sytuacji polityczno-wojskowej w Galaktyce. Jason Fry spisał się znakomicie, jak sam przyznał w podziękowaniach materiał jest jego własnym wkładem w dzieło Riana Johnsona. Autor skupiał się przede wszystkim na dodaniu nowych elementów i delikatnym rozwinięciu istniejących. Nie zmieniał biegu akcji, ani dialogów. W książce jest kilka nieścisłości, ale to drobnostki trudne do wychwycenia. W dodatku mogły one powstać na wskutek... błędnego tłumaczenia, a nie pomyłki Jasona, ewentualnie oparciu się na scenariuszu jeszcze przed dokrętkami. Jest to w zasadzie nieistotne. Najistotniejsza jest ta dawka informacji, jakie dostajemy podczas czytania. Z uwagi na specyficzny styl pana Fry, który bardziej przypomina młodzieżówkowy (szybka akcja, brak opisów przestrzeni dookoła bohaterów i skupienie się na interakcjach) ksiażkę czyta się bardzo lekko. W zasadzie się przez nią płynie i napotyka co rusz nowe sceny i wersy. Bardzo budujące jest również to, że pojawiają się drobne nawiązania, które fanom nowego kanonu umilą czytanie. Regularni i czujni fani na pewno je wyłapią i poczują ciepło na sercu z powodu spójności uniwersum.

Według moich pobieżnych obserwacji świeżego materiału jest około 25% książki, co nam daje pokaźną dawkę nowych emocji. Na plus zasłguje tutaj przede wszystkim oryginalność, która bardzo dobrze wpasowała się w akcję filmową. Osoba, która nawet kilkukrotnie widziała "Ostatniego Jedi" z przyjemnością przeżyje go jeszcze raz. Czasami czytając można odnieść wrażenie, że szkoda, że niektóre sceny bądź wersety dialogów nie pojawiły się w filmie. Mogły by być dobrym wypełnieniem autorskiej wizji Riana.

Mankamentem polskiego wydania adaptacji jest niestety tłumaczenie. Ewidentnie widać, że pan Michał Kubiak nie miał zbyt wiele wspólnego z książkami Star Wars po Polsku. Nie zachował spójności w podstawowych nazwach własnych i niekiedy jego przekład dialogów odbiegał od przekładu kinowego. Ciała dała też korekta, która prostych błędów nie umiała wypatrzyć. Najdziwniejszymi zabiegami tłumacza jest: "C3-PO" zamiast "C-3PO" oraz "C Trzy" i "BB Osiem". Pojawia się też słowo "astro mechanik", zamiast używanego przez dziesiątki lat "astromech". Na szczęście z uwagi na szybkie tempo lektury można wielu rzeczy nie uchwycić lub przejść koło nich obojętnie.

"Ostatni Jedi – Edycja rozszerzona" to wspaniały i udany eksperyment, który pokazał, że można wyciągnąć więcej nawet z maglowanej wielokrotnie historii. Powiew świeżości jest odczuwalny, choć antyfanów Epizodu VIII nic zapewne nie przekona do przeczytania tej adaptacji. Ze swojej strony książkę mogę serdecznie polecić, bo bawiłem się przy niej wybornie. Zupełnie nie czułem balastu obejrzenia "Ostatniego Jedi"kilkunaście razy i to jest chyba największa zaleta tej pozycji!

Z uwagi na to, że "Ostatni Jedi" nie jest "zwykłą" adaptacją, a prawdziwym rozszerzeniem filmu, zamieszczamy poniżej listę scen wraz z opisem i komentarzem w miejscach, gdzie jest to konieczne. Poniższe opracowanie jest w istocie SPOILEREM ksiażki, dlatego ostrzegamy przed zaglądaniem do niego.

• prolog – na Tatooine Luke wraz ze swoją żoną Camie (przyjaciółką z dzieciństwa, z którą spotykał się na stacji Tosche) obserwują niebo i wspominają "stare dobre czasy"; finalnie okazuje się, że jest to tylko sen Luke'a, który mógłby być alternatywną rzeczywistością, w której spędził swoje życie na rodzinnej planecie wraz z wujem, ciotką i żoną, niestety bezdzietnie,
• rozdział 1 – dowiadujemy się co porabiała Leia od momentu znisczenia bazy Starkiller (rozdział zawiera scenę ceremonii pożegnalnej Hana Solo),
• rozdział 2 – Rose i Paige Tico przebywają na Refnu i przygotowują się do ewakuacji bazy Ruchu Oporu na D'Qar,
• rozdział 3 – ewakuacja D'Qar i przylot floty Najwyższego Początku oczami Kaydel Ko Connix; krótka scenka na "Raddusie", w której Leia przystaje na plan Poe Damerona; przylot pancernika "Fulminatrixa"; rozmowa kapitana Canadego ze swoją załogą i Huxem,
• rozdział 4 – start bombowców z eksadr Kobalt i Szkarłat; przemyślenia admirała Ackbara dotyczące nadchodzącej bitwy,
• rozdział 6 – rozmowa Naczelnego Dowódcy Snoke'a z generałem Huxem na pokładzie "Supremacy", przy okazji wyjawiony jest sekret działania systemu namierzania statków w nadprzestrzeni (nie jest to system faktycznego namierzania statków w nadprzestrzeni, ale algorytm analizujący wszystkie zdobyte w historii Galaktyki dane nawigacyjne, który kolejno wyklucza możliwe lokacje zawężająć krąg poszukiwań),
• rozdział 7 – przemyślenia Leii na temat Mocy oraz mały pokaz jej umiejętności; Poe opowiada Finnowi co działo się w czasie, kiedy ten był nieprzytomny,
• rozdział 8 – pobudka pilotów Ruchu Oporu podczas drugiego ataku Najwyższego Porządku na uciekającą flotę
• rozdział 10 – cierpnienie młodej Rose po stracie siostry; w tej scenie wyjaśnia się skąd Rose ma pierścień "starej" Rebelii,
• rozdział 12 – ciekawostką w tym rozdziale jest wyjaśnienie Rose, jak przypuszczalnie działa system namierzania w nadprzestrzeni Najwyższego Porządku na podstawie jej doświadczenia z "aktywnym tropieniem", ta scena mimo tego, że jest przedłużeniem filmowej rozmowy po sparaliżowaniu Finna, jest uzupełnieniem do tego co mówi Hux w rozdziale 6, w dodatku uwiarygadnia ten skomplikowany system i jego umiejscowienie w trzewiach statku flagowego Snoke'a,
• rozdział 13 – w scenie w której Rey o Kylo Ren odkrywają swoje połączenie w Mocy zamieszczono dodatkową stronę przemyśleń Rey na temat tego fenomenu, wg niej ta więź powstała w momencie odblokowania jej mocy podczas przesłuchania w bazie Starkiller przez Kylo Rena; Finn oddaje radiolatarnię Poe Dameronowi mimo oporów byłego szturmowca,
• rozdział 14 – Rose uczy pilotażu Finna; Poe pomaga w ewakuacji fregaty "Anodyne" na chwilę przed jej zniszczeniem; to Poe pilotuje jeden z transportowców zmierzających na "Raddusa" widziany w filmie; generał Peavey rozmyśla o końcu kariery generała Yago (dowódcy "Supremacy"); kapitan Phasma czeka ze swoimi oddziałami na sposobność ataku,
• rozdział 16 – Finn rozbija tranposrtowiec na plaży Canto Bight,
• rozdział 17 – w tym rozdziale jest jeden z najważniejszych momentów edycji rozszerzonej nazwany w internecie "trzecią lekcją Luke'a": zaraz po rozmowie w jaskini mistrz Jedi podpuszcza Rey mówiąc, że łupieżcy na łodziach za chwilę zaatakują wioskę Opiekunek; dziewczyna bez chwili namysłu pędzi ku wiosce, by odeprzeć tą cykliczną inwazję; mimo ostrzeżeń Luke'a i wyjaśnienia, że nawet mądre książki ze świątyni w drzewie przestrzegają przed pochopnymi decyzjami; tymczasem okazuje się, że jest to wspólne przyjęcie Opiekunek, w którym bierze udział Chewbacca; scena kończy się tańcem Luke'a i Rey w świetle księżyca oraz rozmową pouczającą,
• rozdział 18 – przemyślenia Poe Damerona na temat błędnego dowództwa admirał Holdo,
• rozdział 19 – humorystyczny opis buszującego BB-8 w Canto Bight na Cantonice,
• rozdział 20 – ucieczka Finna i Rose przez kanały więzienia ku stajni, Finn nie mógł zasunąć pokrywy do końca, bo ta była za ciężka, przez co policjanci złapali za nimi trop,
• rozdział 21 – Luke po ponownym połączeniu z Mocą, które wybudziło Leię, myśli o przynależności w Mocy: Jedi nazywali aspekty połączenia wszystkich żyjących organizmów żyjącą Mocą, natomiast Sithowie znali inny aspekt – kosmiczny, według którego Moc posiadała własną: "świadomość, cel oraz wolę"; Luke zmierzał do chaty Rey z jasnym celem: chciał z nią odlecieć z wyspy,
• rozdział 22 – admirał Holdo odsuwa od obowiązków Poe Damerona, dlatego ten decyduje się na konfrontację z nią na tymczasowym mostku dowodzenia; Poe razem z Connix i C'aia'em zawiązują spisek przeciwko pani admirał;
• rozdział 23 – Rey zauważa własnoręczny dopisek Hana na kapsule ratunkowej; Kylo Ren zabiera Rey miecz,
• rozdział 24 – przygody Rose, Finna i DJ w pralni na "Supremacy" oraz ich przejście do systemu tropiącego,
• rozdział 25 – przemyślenia Naczelnego Wodza Snoke'a na temat Mocy i początkach Najwyższego Początku (dobrze znane miłośnikom trylogii "Koniec i początek"); Leia opanowuje bunt w hangarze "Raddusa"; w czasie torturowania Rey Snoke wyjawia czytelnikom po co jest mu potrzebny Ben Solo; przemyślenia admirał Holdo,
• rozdział 26 – BB-8 znowu w akcji, tym razem na pokładzie "Supremacy",
• rozdział 27 – podczas ucieczki transportowcami Poe "uczy się" bycia liderem, poprzez zaufanie swoim towrzyszom broni; Rose gryzie Huxa,
• rozdział 28 – rozwinięto sekwencję uderzenia "Raddusa" w "Supremacy" poprzez dodanie kilku zdań opisu i dialogów w każdej scenie dotyczącej tej akcji; zamieszczono także opis zniszczenia floty Najwyższego Porządku, który spowodowany został wejściem plazmy pochodzącej ze zniszczeń, w nadprzestrzeń; prędkość światła spotęgowała moc uderzenia i przeniosła się na pozostałe statki floty lecącej w cieniu okrętu flagowego; Finn i Rose uruchamiają wahadłowiec potrzebny im do ucieczki,
• rozdział 29 – opis zniszczeń "Supremacy"; przemyślenia Rey na temat jej rozstaniu z Kylo Renem i możliwością uśmiercenia go, gdy ten był nieprzytomny,
• rozdział 30 – lądowanie resztek Ruchu Oporu na Crait,
• rozdział 31 – przygotowania Ruchu Oporu do starcia z Najwyższym Porządkiem,
• rozdział 32 – generał Ematt ocenia siły Ruchu Oporu; przemyślenia Poe Damerona na temat szans na zwycięstwo w nierównej walce; Kylo Ren widzi jak niebezpieczny potrafi być Hux, dlatego zamierza go trzymać przy sobie,
• rozdział 33 – Finn transportuje Rose do bunkra; Hux widzi jak niebezpieczny potrafi być Kylo Ren, dlatego zamierza go zastąpić w przyszłości,
• rozdział 34 – dowiadujemy się, że na komputer "Sokoła Millenium" składa się tak naprawdę z trzech różnych mózgów droidów, które się ze sobą spierają, przez co współpraca z nimi była bardzo trudna, jeden z nich miał nawet "słabość do romantycznych plotek i świńskich dowcipów", w których lubował się zbereźny R2-D2,
• rozdział 35 – Leia i Chewbacca w kokpicie "Sokoła" przeżywają wspólnie żałobę po śmierci Hana i Luke'a; Opiekunki z rasy Lanai na Ahch-To naprawiają zniszczenia zostawione po Luke'u i Rey.

Ocena końcowa

Ogólna ocena: 8/10 Klimat: 10/10 Opis świata: 5/10 Opis walk: 7/10 Rozmowy: 8/10