Recenzja Lorna

---

W ostatnich dniach miałem przyjemność przeczytać książkę nietypową jak na nasze uniwersum, no bo kto by się spodziewał że można napisać pozycję poświęconą filozofii polityki i analizie ustroj totalitarnego, stworzonego w fikcyjnym świecie wykreowanym ponad 40 lat temu, przez jednego człowieka? Nie ukrywam, że pomyślałem wtedy, że jest to na pewno wątpliwej jakości dzieło stworzone tylko dlatego, że Gwiezdne wojny są w ostatnich latach znowu modne i rozpoznawalne, nie tylko przez największych fanów serii. Należało jednak zbadać temat.

Autorem tej zagadkowej pozycji jest Dr hab. Mateusz Machaj, fundator i główny ekonomista Instytutu Misesa, pracownik naukowy Uniwersytetu Wrocławskiego, poświęcający swoją karierę zawodową teorii ekonomii, czego owocem są książki: „Kapitalizm, socjalizm i prawa własności” oraz „Money, Interest and the Structure of Production”.

Machaj podzielił książkę na cztery zasadnicze części i w każdej opisał największe frakcje polityczne konfliktu, kolejno Imperium, Rebeliantów, Jedi i Starą Republikę. Warto jednak pamiętać, że wiedza autora o Gwiezdnych wojnach zasadza się wyłącznie na znajomości filmów - prequeli, klasycznej trylogii i Łotra 1. Z jednej strony to niezła baza do pracy, z drugiej, skarbnica wiedzy, jaką były w tym temacie Legendy, została niezbadana.

Rozdział poświęcony knowaniom Palpatine’a w czasach Starej Republiki jest dowodem na dużą wiedzę autora, porównującego antagonistę do Machiavellego, czy Nietzego, poszukującego odniesień do filozofów wielu epok. Niestety rozdział ten jest też argumentem przemawiającym za tym, że Gwiezdne wojny są tu na doczepkę i książka poradziłaby sobie bez nich (z może nieco mniejszym rozgłosem) bo autor zauważalnie męczy się, szukając tych porównań, a my razem z nim.

Najciekawsza jest za to część poświęcona powstawaniu i istnieniu Imperium galaktycznego, był to proces ciekawy z punktu widzenia politycznego i społecznego, widać że ta część sprawiła Machajowi największą przyjemność. Analizy w tym rozdziale są lekkie i przejrzyste, nie brakuje odniesień do dyktatur obecnych we współczesnym świecie i do metod ich powstawania. Można sobie jednak zadać pytanie czy te analizy i porównania wnoszą coś do tematu Gwiezdnych wojen albo do naszego sposobu postrzegania świata. W końcu nie od dziś wiadomo, że George Lucas tworząc Gwiezdne wojny, opierał się na realnych problemach swoich czasów, czasami była to zimna wojna, czasami retoryka ówczesnego prezydenta a jeszcze innym razem ocena rozwoju cywilizacji jako takiej. W tym kontekście wydaje się, że autor nie zrobił nic poza rozłożeniem na części składowe produktu, którego budowa i tak jest wszystkim zainteresowanym dobrze znana.

W tekście nie brakuje nawiązań do świata popkultury, Machaj odnosi się do między innymi do „Gry o tron”, „Breaking Bad” czy „Zagubionych”. Jednak jak na książkę, w której punktem wyjścia są Gwiezdne wojny, mało tutaj pogłębionej wiedzy o uniwersum. Brakuje tu analizy, która usatysfakcjonowałaby fana głęboko osadzonego w temacie. Niejednokrotnie miałem wrażenie, że na żywo autor mógłby się podpierać filozofią i znajomością obecnej sytuacji politycznej, ale w dyskusji o Gwiezdnych Wojnach poległby z kretesem. I nie ma sprawy, to nie jego „ogródek”, ale skoro tak, to po co porywać się na taką książkę? Pozycja mogłaby posłużyć jako obrona Gwiezdnych wojen w oczach tych, którzy nie widzą w nich głębi, problem w tym, że oni po nią i tak nie sięgną, a fani obeznani z tematem nie znajdą tutaj nic nowego.

Ocena końcowa

Ogólna ocena: 5/10