„Powrót Jedi” to dość istotne źródło inspiracji dla pracowników Lucasfilm Animation. Może to dlatego, że film łączy w sobie różne tony. Z jednej strony mamy powagę Luke'a, teraz już wyszkolonego Jedi, napięcie pomiędzy trójką naszych bohaterów, pojedynek Skywalkera z ojcem i Imperatorem, do którego szczególnie lubi nawiązywać Filoni, gdy mówi o filozofii
selfish-selfless. Z drugiej Epizod szósty jest o wiele jaśniejszy, mniej mroczny od „Imperium”. Przyjaciele znów są razem, mamy Ewoki, a wszystko kończy się wielkim świętowaniem. Oczywiście do czasu, ale to już w nowym EU. Seriale animowane zdają się łączyć te dwa porządki - przodowało w tym właśnie TCW, gdzie tragizm mieszał się z komizmem czasem wyjątkowo swobodnie.
Postacie
„Powrót Jedi” wprowadził całkiem sporo postaci, w tym kilka naprawdę istotnych, które na trwałe zapisały się w historii Sagi. Poznaliśmy przede wszystkim przywódców obu stron konfliktu. Mon Mothma ma i może dość marginalną rolę w filmu, ale w obu kanonach przywiązuje się do tej bohaterki sporą wagę. Pani senator zadebiutowała w rólce pobocznej w
„Duchess of Mandalore”, choć stworzono ją specjalnie dla późniejszego
„Senate Murders”. Tam miała już większą rolę, gdyż pomagała Padme w śledztwie w sprawie zabójstwa Onacondy Farra. W „Rebeliantach” byliśmy świadkami dość ważnego momentu - ucieczki Mothmy z Senatu po publicznej obrazie Imperatora i oficjalnego zawiązania Sojuszu. Jej rola będzie o wiele większa w nadchodzących odcinkach (choćby w tym poniedziałkowym), więc zobaczymy jak jeszcze twórcy postanowią rozwinąć postać pani kanclerz. Na pewno będziemy świadkami konfliktu ideowego pomiędzy nią a Sawem Gerrerą, co doprowadzi do rozłamu w rebelii, o którym mowa w „Łotrze”. Imperator to druga strona medalu i bohater, który nie jest jakoś szczególnie pokazywany. Owszem,w TCW Sidious wyskakuje co jakiś czas, a chyba najistotniejszy moment z nim to odcinek
„Sacrifice”, w którym wraz z Dooku odprawia mroczny rytuał, a Yoda jest bardzo bliski odkrycia prawdy o nim. W „Rebels” - a konkretnie w
„Empire Day” - na ekranie baru Jho widać propagandowe wideo, w którym Imperator jest przedstawiony jako straszy, lecz przystojny mężczyzna. Opinia publiczna miała w nim bowiem widzieć opiekuńczego ojca, a nie tyrana. W
„The Siege of Lothal” Vader konsultuje się z nim przez hologram i słyszymy jego głos (gra go Sam Witwer)... ale kamera nigdy go nie pokazuje. Krążyły plotki, że Sheev ma się nie tylko pojawić w czwartym sezonie, lecz także, że ma przemówić głosem samego Iana McDiarmida, ale ostatnio zostały zdementowane. Niemniej wydaje się, że nadszedł już najwyższy czas, aby przywódca wrogiej frakcji się w serialu pokazał.
Jabba pojawia się co prawda w „Nowej nadziei”, ale jego faktyczny debiut w formie, jaką znamy, nastąpił w „Powrocie Jedi”. Już wówczas wiedzieliśmy, że jest groźnym i wpływowym władcą przestępczym, ale dopiero później rozwinięto ten wątek. W filmie kinowym TCW okazuje się, że Hutt jest na tyle potężny, że Republika i Separatyści walczą o jego pozwolenie na przelot przez przestrzeń kosmosu należącą do jego rasy. Ale to jest może nie tak ważne, co inna informacja wyniesiona z serialu: otóż Jabba miał... syna o imieniu Rotta. Koncept był wówczas dość szokujący - przed skasowaniem Legend Huttowie byli hermafrodytami, czyli mogli sami się zapłodnić, acz, jeśli wierzyć Wookieepedii, nie wykluczało to posiadania dziecka z partnerem. Dziejów Rotty niestety jeszcze nie poznaliśmy, choć Filoni pierwotnie planował, by występował częściej obok ojca. Choć sam Jabba nie pojawia się w „Rebeliantach” (ale kto wie?), to w pewnym sensie jego dziedzictwo żyje. Mowa oczywiście o Azmoriganie, który powstał na podstawie wczesnych konceptów Hutta do „Powrotu Jedi”. Twórcy serialu postanowili wykorzystać to połączenie i w epizodzie
„Brothers of the Broken Horn” wybrzmiewa motyw muzyczny Jabby w chwilach, gdy przestępca pojawia się na ekranie.
Ackbar zyskał sobie popularność po „Powrocie Jedi” może ze względu na fakt, że był pierwszym obcym dowódcą rebelii. A może ze względu na legendarne „It's a trap!”. TCW postanowiło pokazać go sporo lat przed przyłączeniem do rebelii, gdy nie był admirałem, lecz jedynie kapitanem, i pracował w wojsku swej rodzimej planety. Podczas wojen klonów wspierał swojego księcia, Lee-Chara i połączył siły z Republiką. O ironio, poznał wówczas jednego ze swoich przyszłych wrogów, którego jednak nigdy nie spotkał - Vadera. Twórcy serialu postanowili zrobić w TCW drobną aluzję do jego figurki Kennera. Miała ona w zestawie mały kijek, coś jakby wskaźnik, ale jeden z członków ekipy, niejaki Danny Keller, bawił się tą zabawką w dzieciństwie i udawał, że kijek jest blasterem. Tak też się stało w epizodzie. Czy zobaczymy Ackbara w „Rebeliantach”? Na razie się nie zapowiada, no i zostało dość mało odcinków, ale ekipa lubi wrzucać znane postaci choćby jako cameo. Równie prawdopodobny jest też Raddus.
Jest też jedno małe nawiązanie do Vadera z „Powrotu Jedi”; wszyscy pamiętamy, że mroczny lord bez hełmu miał bladą, zniszczoną skórę i rzecz jasna nie posiadał brwi, bo te spaliły mu się na Mustafarze. To nie przeszkodziło twórcom "Rebeliantów" zrobić mu ich w epizodzie
„Twilight of the Apprentice”. Oficjalne tłumaczenie brzmi: brwi są, aby lepiej „czytać animację”, innymi słowy, by oddawały one mimikę twarzy. Na potrzeby logiczniejszego wytłumaczenia można uznać, że to po prostu
licentia poetica serialu. Z kolei w TCW, w
„Shadow Warriorze” odbywa się pojedynek pomiędzy Skywalkerem a Dooku. Gdy lord Sithów zaczyna razić go błyskawicą Mocy, młodzieńcowi widać czaszkę - zupełnie jak w chwili, w której zostaje wystawiony na atak Imperatora.
Rasy i zwierzęta
W „Powrocie Jedi” przedstawiono nam całkiem sporo nowych ras - dotyczy to zwłaszcza pałacu i barki Jabby. Huttowie mają przebogatą historię zwłaszcza w Legendach, ale nowy kanon zaczyna powoli nadrabiać. Najważniejszą zmianą dokonaną przez TCW było zmienienie sposobu ich rozmnażania. Jak pisaliśmy wyżej, w Legendach byli hermafrodytami i tak było aż do odcinka
„Hunt for Ziro”, w którym to tytułowy bohater odwiedza swoją matkę, a potem wędruje do grobu ojca. Fani spekulowali, czy może to byli tylko „duchowi” rodzice, ale Hidalgo bardzo szybko po ustaleniu nowego kanonu orzekł, że Huttowie już hermafrodytami nie są. Swoją drogą, skoro o Ziro mowa, to ten bohater też początkowo sprowokował nieco pytań. Ze swoim sposobem bycia, mówienia i ubierania fani szybko uznali go za stereotypowego homoseksualistę. Filoni początkowo (tzn. gdy jeszcze obowiązywał stary kanon)
mówił, że jego orientacja jest nieokreślona, bo przecież jest hermafrodytą. A potem przyszedł epizod „Hunt for Ziro”, w którym okazało się, ze Hutt miał romans z Sy Snootles, notabene postacią z epizodu VI, co ostatecznie ugruntowało, że Ziro interesował się paniami, choć niekoniecznie swojego gatunku. Inną ciekawą rzeczą jest powołanie w TCW Rady Huttów, którą twórcy wzorowali na filmach o mafii, przede wszystkim „Ojcu chrzestnym”. Składała się ona z głów pięciu najważniejszych huttańskich rodów. Niestety nie jest ona za bardzo rozwijana w obecnym kanonie, ale jeśli wierzyć plotkom, to w przyszłych filmach może jeszcze ją zobaczymy - może w „Solo” lub antologii o Jabbie? No i nie należy zapominać o zróżnicowaniu wyglądu Huttów, z Mamą na czele, przy której Jabba wygląda na wysportowanego.
Jedną z ras na barce byli Niktowie. Choć w szóstym epizodzie są oni ukazani jako słudzy Hutta (zresztą, zarówno w nowym kanonie, jak i Legendach jest mowa o zniewoleniu Niktów przez nich), to w „Ataku klonów” paru z nich było Jedi. I właśnie jeden z ważniejszych przedstawicieli tej rasy to rycerz. Mowa oczywiście o mistrzu Ima-Gun Di, który pomagał Chamowi Syndulli odeprzeć Separatystów z Ryloth. Jego imię to dość mało subtelna zapowiedź losu, który go spotkał - jest bowiem bardzo podobne do „I'm gonna die”, czyli „Umrę”. Ciekawe, czy posługujący się na co dzień basikiem koledzy nie żartowali z niego.
Na potrzeby epizodu szóstego powstały dwie podwodne rasy - Kalamarianie i Quarrenowie. Tych pierwszych zaprojektował Phill Tippet, których nazwał po sałatce z kalmarów, którą zjadł pewnego dnia. Quarrenowie, w osobie Tesseka na barce Jabby, zostali stworzeni przez Chrisa Walasa i Nila Rodisa Jamerę. Później EU dorobiło obu rasom wspólną historię - zamieszkiwały tę samą planetę, Kalamar, ale agresywniejsi Quarrenowie nieraz atakowali swoich sąsiadów. Ich konflikt został pokazany w „Wojnach klonów” Tartakovsky'ego i w podobnej wersji ukazał się w TCW. W drugim serialu do konfliktu Republiki z Separatystami dołożono walkę o sukcesję. Quarrenowie nie chcieli bowiem zaakceptować młodego Kalamarianina, księcia Lee-Chara, jednakże dzięki Jedi oraz Padme udało się pokonać Separatystów. Później Kalamrianie stali się jedną z głównych sił wspierających rebelię - ich charakterystyczne okręty można zobaczyć już w
„Water War” pod powierzchnią wody. Przypominają wieże w mieście, ale naprawdę nimi nie są. Na razie w „Rebeliantach” widzieliśmy jedynie Quarriego - nieco gburowatego, ale genialnego konstruktora statków, który stworzył B-wingi. Co ciekawe, w animowanej wersji macki Quarrenów są bardziej oklapłe, niż na filmowych maskach. Quarrie z kolei ma... wąsy i brodę. Wąsata ryba? Tego jeszcze nikt w Lucasfilmie nie wyjaśnił.
Jednak rasą, która stała się jedną z ikon "Gwiezdnych Wojen", są rzecz jasna Twi'lekowie. W "Powrocie Jedi" widzieliśmy paru: wyglądającego mało sympatycznie Biba Fortunę i pełne gracji niewolnice Jabby.
Badanie przeprowadzone przez Eleven Thirty Eight (sprzed ładnych paru lat, ale najprawdopodobniej niewiele się zmieniło w tej materii) wykazało, że jest to najpopularniejsza rasa obca. W związku z tym nie sposób napisać o każdym animowanym Twi'leku, także skupimy się wyłącznie na najciekawszych momentach z tą rasą. Pierwszym z nich - i chyba najbardziej brzemiennym w skutkach - była trylogia Ryloth pod koniec pierwszego sezonu TCW. Bitwa o ojczyznę Twi'leków może i jest jedną z wielu potyczek przedstawionych w serialu, ale jakoś zapadła w pamięć twórcom materiałów z nowego EU. Może stało się to za sprawą przywódcy powstania przeciwko Separatystom, Chamowi Syndulli, a może dopiero za sprawą Hery, gdyż córka dodała ojcu zdecydowanie więcej głębi. Tak czy siak, o skutkach bitwy o Ryloth możemy poczytać choćby w
„Lordach Sithów”,
„Więzach krwi”, a wkrótce będziemy mogli nad planetą polatać w „Battlefroncie II”.
Ciekawy problem dotyczący Twi'leków powstał po odcinku
„The Deserter”, w którym poznaliśmy klona-dezertera Cuta Lawquane'a i jego żonę - Twi'lekankę Suu. Miała ona dwójkę dzieci, które wyglądały na hybrydy. Jak jednak, pytali fani, mogły być one potomkami Cuta, skoro wojna zaczęła się niedawno? Nie byłoby to możliwe nawet jeśli odziedziczyłyby po ojcu geny szybszego wzrostu. Poza tym, wedle powieści Karen Traviss ludzie i Twi'lekowie nie mogli mieć potomstwa. Ta druga kwestia została bardzo szybko zdekanonizowana, a pierwszą wyjaśniono bardzo prosto: owszem, Shaeeah i Jek, byli hybrydami i mieli ludzkiego ojca... ale nie był nim Cut. Suu po prostu wcześniej była z innym mężczyzną.
Yakoranie, znani pod pseudonimem „Yak Face”, mieli być mieszkańcami planety Carlac, znanej z odcinka
„A Friend in Need”. Potem jednak stwierdzono, że w kontraście do bojowo nastawionej Straży Śmierci lepiej będzie pokazać potulne istoty, tak więc narodzili się Ming Po. W serialu pojawiło się też paru Ishi Tibów, którzy łączą w sobie cechy rybie i ptasie. Pewnie dlatego w epizodzie
„A Test of Strenght” jeden z nich odgrywa rolę zarówno pirata, jak i papugi. Parę nowych ras pojawiło się dzięki edycji specjalnej filmu - między innymi kolorowi Theelinowie. W pałacu Jabby ich przedstawicielką była Rystall Sant, piosenkarka, z którą flirtował Fett (acz ona akurat była półkrwi Theelinką). W serialach pojawili się najpierw w osobie łowczyni nagród Latts Razzi, która pomagała Bobie Fettowi i Asajj Ventress w misji na planecie Quarzite (
„Bounty”), a potem wystąpiła kilka razy w tle. W „Rebeliantach” pojawia się zaś Gooti Terez, młoda i zbuntowana członkini
Żelaznej Eskadry. Imię otrzymała po Andi Gutierrez, znanej z „Rebels Reconu”, „The Star Wars Show” i innych.
Epizod szósty przedstawił nam też całkiem ciekawe stworzenie, jakim jest kowakiańska małpojaszczurka. Ciekawe, bo wedle legendarnego przewodnika po rasach „The New Essential Guide to Alien Species” naukowcy nie byli do końca pewni w kwestii jego inteligencji - niektórzy twierdzili, że należy w pełni do istot inteligentnych, inni, że tylko do półinteligentnych (czyli potrafiło w pewnym stopniu posługiwać się narzędziami, ale nie miało systemu mowy). Serialowe wcielenia małpojaszczurek, w osobie Pilfa, zwierzaka Honda, raczej idą w tym drugim kierunku. Pilf pomaga piratowi w różnych rzeczach i wydaje się, że sporo rozumie, ale zachowuje się raczej jak wierny piesek. Początkowo jego brat Pikk miał się pojawić w
„Dooku Captured”, potem z niego zrezygnowano, aż wreszcie zadebiutował w
„Bounty Hunters”.
Miejsca
„Powrót Jedi” nie obfituje za wiele w nowe miejsca. Owszem, mamy Endor i drugą Gwiazdę Śmierci, ale poza tym nie ma nic nowego. Niemniej istnieje parę ciekawych nawiązań w serialach. Maridun, ojczyzna pokojowo nastawionych Lurmenów, ma bardzo interesującą historię. Jej początki sięgają bowiem do planety znanej jako Scimeon, która miała pojawić się właśnie w „Powrocie Jedi”. McQuarrie narysował ją jako pokrytą równinami z ogromnymi kopcami. Ostatecznie glob nie znalazł się w filmie, ale projekt został wykorzystany do stworzenia Alderaana wraz ze słynnymi kopcami Killików. Na te struktury i przedstawicieli insektoidalnej rasy można natrafić choćby w „The Old Republic”. Potem co prawda Hidalgo zaczął mówić, że to niekanoniczne, bo kopców na filmowym Alderaanie nie ma. Tak czy siak, trafiły one na Maridun. W Lucasfilmie nic nie ginie.
Kolejnym miejscem, które nie w pełni trafiło do kanonu, jest pałac imperialny. To właśnie tam miał się stoczyć pojedynek Luke'a i Imperatora. Ostatecznie stało się to na drugiej Gwieździe Śmierci, ale pomysł zamku skąpanego w lawie nigdy jakoś nie przepadł. Jego echo najlepiej widać w posiadłości Vadera na Mustafarze, ale ideę wykorzystano także przy Studni Ciemnej Strony na Mortis w odcinku
„Ghosts of Mortis”.
Jak o pałacach mowa, to nie możemy zapominać o tym należącym do Jabby. Pokazał się najpierw w pilocie TCW, ale nic dziwnego, skoro jest to opowieść o porwaniu syna Hutta. Nie mieliśmy jednak okazji poznać sekretów tego miejsca. W „Rebeliantach” nie ma go, lecz pojawia się mały easter egg - w porcie kosmicznym na planecie Takobo (z odcinka
„Future of the Force” znajduje się łuk, który początkowo miał się znajdować w posiadłości Jabby. Możemy go też zobaczyć w osadzie Niima w „Przebudzeniu Mocy”.
Technologia
Wszyscy na pewno pamiętają ikoniczne „Tydirium”, wahadłowiec, dzięki któremu rebelianci dotarli na powierzchnię Endoru. Był to model klasy Lambda, ale zanim uzyskał on swą ostateczną wersję, przechodził wiele modyfikacji. Na podstawie jednego z odrzuconych pomysłów powstał wahadłowiec klasy Eta - wcześniejsza literka w greckim alfabecie oznacza wcześniejszy model, bo ten akurat możemy ujrzeć wielokrotnie w TCW. Inny niewykorzystany rysunek posłużył jako baza do zygerriańskiego HH-87 Starhoppera.
Druga Gwiazda Śmierci w „Powrocie Jedi” miała początkowo nie być jedynie niedokończoną kopią pierwszej. Pierwotny pomysł był taki, by nowa broń Imperium była pasem małych stacji bojowych. Ostatecznie to nie przeszło, ale dzięki temu mamy strefy konstrukcyjne, które są widoczne w "Rebeliantach" nad Geonosis. I które pojawią się w najbliższych odcinkach.
W drugim sezonie w rebelianckiej flocie pokazały się A-wingi. Te należące do eskadry Feniksów mają na kadłubie biały trójkąt i niebieskie pasy, bo właśnie w takiej wersji pierwotnie zaprojektował je McQuarrie. W sezonie trzecim zaś zobaczyliśmy historię B-wingów, które swój żywot zaczęły jako „Prototyp B6” Quarriego, który zwał je też Blade Wingami. Na dodatek astromech Quarriego, BG-81, to nawiązanie do Billa George'a, dzięki szkicom którego mogliśmy zobaczyć B-wingi na ekranie. Droid jest tak pomalowany, aby pasować do koszulki George'a, którą widać na zdjęciach z archiwum Lucasfilmu. Na Mortis Jedi posługiwali się pojazdem przypominającym składaną wersję śmigacza z Endora. To jego bardzo wczesna wersja.
Epizod szósty to także parę nowych droidów, między innymi 8D8, który w pałacu Jabby torturował inne maszyny. Podobnego używał Bane, aby siłą wyciągnąć informacje od Artoo i Threepio na temat Senatu.
Szturmowcy z "Rebeliantów" posługują się swoimi zaufanymi E-11, tylko że w serialu blastery te są nieco bardziej "pulchne". I nigdy właściwie nie wyjaśniono dlaczego. Inny typ, a może po prostu stylistyka serii? W odcinku "Bounty Hunters" zadebiutowała zabrakańska łowczyni nagród Sugi. Używała ona blastera EE-3 - tego samego, który miał na wyposażeniu Fett w epizodzie szóstym. Widać dobra technologia się nie starzeje. Kanan, gdy jeszcze bardziej ufał pistoletowi niż mieczowi, posługiwał się modelem DL-18, tym samym, który mieli na wyposażeniu strażnicy Jabby.
Ciekawym aspektem bitwy o Endor są nowe rebelianckie uniformy, między innymi charakterystyczne hełmy. Powstało sporo wersji koncepcyjnych. Jedna odrzucona stała się ostatecznie częścią pancerza łowcy nagród Rako Hardeena, którego tożsamość przyjął Obi-Wan podczas misji uratowania kanclerza przed porwaniem. Identyczne hełmy nosili również partyznaci Sawa Gerrery w odcinkach o Geonosis. Co prawda żadnego nie spotkaliśmy, bo wszyscy skończyli martwi i pozostał po nich jedynie pancerz.
Cytaty i varia
- „It's a trap” - cytat, mem, symbol. W serialach było tyle tego, że nie sposób zliczyć. Warto wszak wspomnieć, że używał go Meebur Gascon, postać nieco podobna do Ackbara. Ale tylko z wyglądu.
- Pościg na Endorze na trwałe wprowadził do Sagi pomysł na gonitwy "lądowe", a nie tylko kosmiczne. Bezpośrednie nawiązanie do niego nastąpiło w "Shadow Warriorze", gdzie Anakin goni za umykającym Rishem Loo na Naboo.
- Zarówno Luke, jak i Anakin umówili się z Artoo, że sygnałem do rozpoczęcia akcji będzie salut. Syn wykorzystał go na barce żaglowej Jabby, ojciec podczas ratowania niewolników od Zygerrian w „Slaves of the Republic”. Zresztą, ten odcinek pełen jest podobnych nawiązań: Rex pełni tu taką samą funkcję jak Lano (w podobny sposób kiwa głową), Ahsoka atakuje Miraj Scintel jak Leia Jabbę, a Anakin mówi do niej: "Nie pozostawiasz mi wyboru" niczym Luke do Hutta.
- Jest wiele ikonicznych strojów z Sagi, ale jeśli rzuci się hasło "strój kobiecy", to bez wątpienia pierwsze przychodzi na myśl niesławne metalowe bikini. W legendach podobne nosiło wiele niewolnic i ten pomysł podchwyciło TCW. W trylogii o Zygerrianach można dostrzec wiele Twi'lekanek ubranych właśnie w ten kostium.
- Zamiłowanie Jabby do używania wrogów jako dekoracji znalazło swoją drogę i do memów, i do easter eggów. Przykład tego drugiego możemy znaleźć w odcinku „Missing in Action”, w którym na plakacie widać biednego Snivvianina zamrożonego w karbonicie. Ogłoszeniodawca szuka dekoratora wnętrz i prosi o skontaktowanie się z Jabbą.
- Artoo nie zwykł się cackać i jeśli ktoś (zazwyczaj Threepio) marudził, to ten i tak robił swoje. W „Powrocie Jedi” po prostu zepchnął protestującego protokolarnego z barki. Aluzję do tego mamy w „Ataku klonów” oraz w „A Necessary Bond”, tylko tym razem z Huyangiem, instruktorem budowy mieczy świetlnych.
„Powrót Jedi” to przebogate źródło inspiracji nie tylko dla animatorów, lecz także dla wszystkich twórców nowego EU. Jest przede wszystkim punktem, do którego ma się odwoływać nowa trylogia, ale pomiędzy nią a szóstym epizodem minęło trzydzieści lat. Luka do uzupełnienia nadal jest ogromna. Wielu fanów liczy, że kolejny serial skupi się właśnie na tym okresie historycznym.
KOMENTARZE (7)
Już jutro, czyli w niedzielę 21 stycznia o 20:00 na TVN zobaczymy szóstą część „Gwiezdnych Wojen”, czyli „Powrót Jedi”. Powtórka w sobotę 27 stycznia o 15:10. W obu przypadkach film będzie także wyświetlany w TVN HD. Jakby ktoś nie mógł się doczekać to dziś w HBO2 o 21:00 także będzie wyświetlany ten film. No a na TVN o 15:20 dziś zobaczymy powtórkę „Imperium kontratakuje”.
O: Co? Wątpisz w talent tego wspaniałego aktora, że mógłby zagrać postać starszą lub młodszą, kiedy miał mniej więcej 37-38 lat!? Ian urodził się 17 kwietnia 1944 w Carnoustie w Szkocji. Kiedy został wybrany do roli Imperatora w „Powrocie Jedi” żartował, że to przez jego nos. Miał wtedy dużo jasno brązowych włosów, które próżno można szukać, podobnie jak wiele innych rzeczy na filmie. 
